In onze eerdere blogs hebben we al uitgelegd, dat de dagvaarding het schriftelijke stuk is waarmee een procedure begint. Daarin wordt de eis (ook wel de vordering genoemd) opgenomen. De conclusie van antwoord is de reactie van de wederpartij op de dagvaarding.

Na deze twee schriftelijke processtukken beslist de rechtbank meestal dat er een “comparitie na antwoord” zal worden gehouden. Dit is een mooie benaming voor een zitting bij de rechtbank waarbij alle betrokken partijen persoonlijk moeten verschijnen. Die zitting heeft voornamelijk twee doelen (uitzonderingen daargelaten), die meestal ook vooraf door de rechtbank worden aangegeven.

Het eerste doel van de zitting is om als rechter vragen aan de partijen of aan hun advocaten te stellen over wat er zich heeft voorgedaan en wat er nu echt is gebeurd. Daarnaast mogen de advocaten van de partijen aan het begin van zo’n zitting meestal ook nog een nadere toelichting geven, eventueel met behulp van een schriftelijke pleitnota. Eerst komt dan de “eiser” (of diens advocaat) aan het woord en daarna de “gedaagde”. Ook mag er op elkaar gereageerd worden. Dit noem je de re- en dupliek. De rechter zorgt ervoor dat iedereen daar de mogelijkheid voor krijgt.

Nadat de partijen alles hebben kunnen zeggen wat ze willen, geeft de rechter partijen meestal de mogelijkheid om een schikking te treffen. Dat is het tweede doel van de zitting. De rechter stuurt de partijen en hun advocaten dan letterlijk de gang op. Soms helpt de rechter een beetje door al globaal aan te geven hoe hij of zij juridisch tegen de zaak aankijkt. De advocaten kunnen dan inschatten hoe groot de kans is dat hun cliënt de zaak gaat winnen of juist verliezen, wat nogal eens wil helpen bij het bereiken van overeenstemming over een schikking.

Het is aan de partijen zelf om te beslissen of zij een schikking willen treffen of toch vonnis willen vragen. Het voordeel van een schikking is dat er een einde wordt gemaakt aan de onzekerheid van partijen. De schikking gaat dan namelijk tussen partijen gelden en de procedure wordt daarmee gestaakt. Daarnaast kun je een schikking in beginsel helemaal zelf inkleden en dus samen bepalen hoe je het wilt doen. Daarnaast loop je bij een schikking geen procesrisico’s meer, bijvoorbeeld dat je vordering wordt afgewezen of dat de wederpartij in hoger beroep gaat tegen het te wijzen vonnis. De kosten zullen door een schikking dus meestal ook beperkter blijven.
Als het lukt om een schikking te treffen, dan is het slim om de gemaakte afspraken in het proces-verbaal van de comparitie te laten vastleggen. Dat is het schriftelijke stuk dat door de griffier wordt opgesteld en waarin staat wat er op de zitting door iedereen is gezegd. Maar daarin kunnen dus ook de gemaakte afspraken tussen partijen worden opgenomen. Het voordeel daarvan is dat het proces-verbaal ook een zogenoemde executoriale titel is. Dat betekent dat als een partij de schikking niet na zou komen, de deurwaarder met het proces-verbaal naar de niet nakomende partij kan en eventueel beslag kan leggen om die partij alsnog te laten nakomen.
Als er geen schikking wordt getroffen, wordt er ook een proces-verbaal opgesteld van de zitting. De rechter zal dan daarnaast beslissen hoe het na de zitting verder gaat. Het kan bijvoorbeeld zijn dat de rechter nog bewijs vraagt van partijen. Dit zal dan in een tussenvonnis worden gedaan. Maar het kan ook zijn dat er meteen eindvonnis wordt gewezen, waarin de rechter zijn eindoordeel al geeft. Daarover meer in onze volgende blogpost.